Style uczenia się

Style uczenia się

Charakterystyka styli

Wzrokowiec:

lubi patrzeć,
przyglądać się rzeczom,
lubi posługiwać się tabelkami, wykresami, schematami,
preferuje pokazy, prezentacje,
interesuje się sztuką wizualna,
lubi pisać, rysować, notować,
lubi kolorowe otoczenie, rekwizyty,
dobrze zapamiętuje twarze, kolory, wygląd i szczegóły otoczenia,
potrzebuje wiele przykładów na tablicy,
zapamiętuje informacje w postaci obrazów,
ma wyczucie koloru,

Słuchowiec:

lubi rozmawiać, dyskutować,
lubi słuchać muzyki, muzyka go pobudza,
zwraca uwagę na jakość słuchanej muzyki,
lubi słuchać, jak ktoś mówi,
lubi opowiadać o czymś, jego ustne wypowiedzi są często długie,
dobrze zapamiętuje imiona, nazwy własne,
szybo uczy się ze słuchu piosenek, wierszyków, itp.
potrzebuje wyjaśnień słownych,
szybko się uczy, przysłuchując się innym lub głośno „przepowiadając” sobie materiał do nauczenia się.

Kinestetyk:

jego nauce zazwyczaj towarzyszy jakiś ruch, pstrykanie długopisem, machanie nogami, trzymanie czegoś w dłoniach,
lubi, gdy czynnościom towarzyszą emocje, ruch,
dobrze pamięta to, co sam robił,
żywo gestykuluje,
potrzebuje sposobności do poruszania się,
szybko się uczy chodząc i mówiąc lub wykonując czynności,
ruch na początku zajęć wywołuje gotowość i chęć do nauki,
potrzebuje większej ilości bodźców dotykowych, lubi dotykać, poruszać przedmiotami,
ma zdolności manualne,
(Bogdanowicz M., 2007:110)

Jak rozpoznać styl

Dziecko pamięta:

10%	tego, co czyta
20%	tego, co słyszy
30%	tego, co widzi
50%	tego, co widzi i słyszy
70%	tego co samo pisze i mówi
90%	tego co mówi i robi

Tab. 1. Dziecko pamięta. Bogdanowicz M., 2007:109 za E. Dale

Naukowcy uważają, że każdy człowiek ma jeden dominujący kanał uczenia się. Wartościowe jest znalezienie tego kanału, by pomóc dziecku w skutecznej nauce i wiedzieć, kiedy dziecko najlepiej przyswaja informacje. Sprawdź swój dominujący kanał uczenia się, zrób test. Jeżeli masz mniej czasu proponuje wersję skróconą, stworzoną przez dr Ewę Klimas-Kuchtową.

Wersja dłuższa 1 – zdecydowanie nie,
2 – raczej nie,
3 – trudno powiedzieć,
4 – raczej tak,
5 – zdecydowanie tak,

1	Czy przed przystąpieniem do wykonywania zadania dziecko zadaje na jego temat wiele pytań, dyskutuje jego treść lub konsultuje się z wieloma osobami?	1	2	3	4	5
2	Czy rysunki, obrazki, schematy pomagają mu w nauce?	1	2	3	4	5
3	Czy lubisz robić praktyczne ćwiczenia, eksperymenty?	1	2	3	4	5
4	Czy gdy uczysz się wiersza, mówię go głośno, silnie modulując głos?	1	2	3	4	5
5	Czy lubi układać puzzle obrazkowe, grać w „memo”? Czy podczas gry pamięta pozycje obrazków?	1	2	3	4	5
6	Czy woli czytać, siedząc na podłodze zamiast przy biurku lub woli uczyć się na świeżym powietrzu?	1	2	3	4	5
7	Czy łatwiej mu zapamiętać treść lekcji, wiesza, gdy gestykuluje, pokazuje ruchem?	1	2	3	4	5
8	Czy ucząc się mówi do siebie?	1	2	3	4	5
9	Czy dużo zapamiętuje, oglądając wideo telewizję?	1	2	3	4	5
10	Czy podczas uczenia się, pracy lubi mieć wokół siebie dużo przestrzeni?	1	2	3	4	5
11	Czy lubi przygotowywać się do szkoły wspólnie z kolegą lub koleżanką, omawiając zadania?	1	2	3	4	5
12	Czy przypominając informacje widzi miejsca na stronie, gdzie były zapisanie?	1	2	3	4	5
13	Czy najlepiej uczy się, wykonując praktyczne zadania, manipulując?	1	2	3	4	5
14	Czy ucząc się z książki, lubi robić krótkie notatki na marginesie lub na kartce?	1	2	3	4	5
15	Czy lubi grać w gry komputerowe?	1	2	3	4	5
16	Czy szybciej uczy się tabliczki mnożenia, wiersza huśtając się na fotelu, chodząc po pokoju?	1	2	3	4	5
17	Często podkreśla ważne zdania w tekście lubi używać kolorowych podkreślaczy?	1	2	3	4	5
18	Czy dobrze zapamiętuje informacje podane przez telefon?	1	2	3	4	5
19	Czy lepiej zapamiętuje, gdy narysuje schemat, wykres, mape myśli, wpisze dane do tabelki?	1	2	3	4	5
20	Czy lubi uczyć się, głośno czytając lub wypowiadając zapamiętane informacje?	1	2	3	4	5
21	Czy najlepiej się uczy, oglądając eksponaty w muzeum historycznym, jarzyny na targu, kwiaty w ogrodzie, odwiedzając różne miejsca?	1	2	3	4	5
22	Czy szybko uczy się piosenek?	1	2	3	4	5
23	Czy najlepiej uczy się, manipulując, sklejając, budując modele, makiety?	1	2	3	4	5
24	Czy podczas zapamiętywania jakiegoś kształtu wodzi po nim lub nad nim palcem?	1	2	3	4	5
25	Czy wychodząc z lekcji, niemal wszystko pamięta?	1	2	3	4	5
26	Czy łatwo zapamiętuje listy, spisy, wykazy?	1	2	3	4	5
27	Czy często zmienia zdanie pod wpływem dyskusji z kolegą?	1	2	3	4	5

Tab. 2. Styl uczenia się. (Bogdanowicz M., 2007:111-113)

Teraz należy wyliczyć średnią, suma punktów z wskazanych pytań, należy podzielić przez ilość pytań i zaokrąglić.

Wzrokowiec – suma punktów za odpowiedzi do pytań: 2, 5, 9, 12, 15, 17,19, 21, 26
Słuchowiec – suma punktów za odpowiedzi do pytań: 1, 4, 8, 11, 18, 20, 22, 25, 27
Kinestetyk – suma punktów za odpowiedzi do pytań: 3, 6, 7, 10, 13, 14, 16, 23, 24

Profil:

Średni wynik	Wzrokowy	Słuchowy	Ruchowy
1
2
3
4
5

Tab. 3. Styl uczenia się - wyniki. (Bogdanowicz M., 2007:111-113)

Wersja krótsza

1	Lubisz rejestrować wydarzenia za pomocą aparatu fotograficznego lub kamery.
2	Zwykle dobrze zapamiętujesz treści po ich usłyszeniu.
3	Gdy słuchasz wykładu pilnie notujesz aby potem pracować na notatkach.
4	Lubisz popularno-naukowe audycje, dyskusje w radio.
5	Lubisz kanał Discovery Chanel w TV.
6	W czasie pracy umysłowej lubisz aby grała muzyka.
7	Kiedy przypominasz sobie odpowiedź na pytanie podczas egzaminu narzuca Ci się układ strony z książki lub z notatek, gdzie to się znajdowało.
8	Kiedy się uczysz nie lubisz, gdy z radia dochodzi jakaś rozmowa.
9	Kiedy robisz notatki z czytanego tekstu, rysujesz je w formie schematów, modeli itp.
10	Kiedy uczysz się z książki, lubisz czytać na głos.

Wyniki :

1	█	6	●
2	●	7	█
3	█	8	●
4	●	9	█
5	█	10	●

Większość █ oznacza, że jesteś wzrokowcem.
Większość ● oznacza, że jesteś słuhowcem.

Dobieranie sposobu nauki do ucznia

Aby dobrze i skutecznie się uczyć trzeba, najpierw wytworzyć dobrą atmosferę do nauki. Bardzo ważne przy tym jest, by uwzględnić styl uczenia się dziecka. Kinestetyk dobrze zareaguje, gdy przed nauką się trochę porusza, wykona jakieś ćwiczenie, dla słuchowca najlepsze będzie posłuchanie jakiejś muzyki, a dla wzrokowca, gdy będzie mógł od razu dany temat czy zagadnienie rozrysować.

Kinestetyk:

Korzystne jest dla niego, gdy:

Nauka rozpoczyna się od jakiś zajęć ruchowych
Podczas uczenia się dziecko nie zostaje bez ruchu, ale chodzi, gestykuluje, rysuje ilustracje do materiału, którego się uczy, itp.
Przywołuje nauczony materiał podczas, np. jazdy na wrotkach.
Odgrywa scenki, gdzie zamiast dialogu stosuje tekst, który ma przyswoić.
Umożliwiamy dziecku dotknąć modelu, urządzenia, itp., aby łatwiej zapamiętał materiał z przedmiotów ścisłych.
Podczas czytania książki dziecko robi notatki na jej marginesie informujące o treści.
W trakcie przerw od nauki, niech dziecko wykonuje jakieś ćwiczenia gimnastyczne.

Słuchowiec:

Najlepiej, gdy zacznie naukę od wysłuchania jakiejś relaksującej melodii, muzyki (polecany jest Mozart).
Powinien materiał do nauczenia nagrywać na kasetę i odsłuchiwać kilkakrotnie.
Powinien opowiadać na głos o tym, czego się nauczył.
Powinien być zachęcany do tworzenia swoich piosenek, melodii.
Powinien powtarzać materiał śpiewając, rapując.
Najlepiej relaksuje się, słuchając muzyki.

Wzrokowiec:

Rozpoczyna naukę od patrzenia się przed siebie, przez okno, itp.
Chętnie korzysta z rysunków, diagramów, tabelek, obrazów, filmów, ilustracji.
Powinien mieć w widocznych miejscach w pokoju porozwieszane plansze, arkusze z informacjami, rysunkami.
Najlepiej przyswaja informacje przez rysowanie map myśli, zestawów skojarzeń, schematów, wykresów.
Podkreśla na kolorowo ważne fragmenty tekstu w książce, rysuje wokół nich kółka, pętelki, ramki.
Podczas czytania powinien robić notatki na marginesach książki, streszczające jej treść.
Podczas przerw od nauki powinien wykonywać ćwiczenia kinezjologii edukacyjnej Dennisona.
(Bogdanowicz M., 2007:116)

Pomocne techniki

Trzeba wiedzieć, że metody pracy z dziećmi dyslektycznymi musza być dopasowane do ich umiejętności. Zasady warte zapamiętania:

Metoda „małych kroków”. Materiał, który dziecko ma przyswoić, powinien być podzielony na części.
„Szufladkowanie informacji”, pomaganie dziecku w przyporządkowywaniu informacji do określonych kategorii. Nowe informacje należy łączyć z informacjami, kategoriami już dziecku znanymi.
Należy pilnować dziecka, by wykonywało każdą czynność dokładnie i poprawnie.
Trzeba starać się zainteresować dziecko tym, czego się uczy. Najlepiej, jeżeli pozwolimy dziecku samemu odkrywać, to co powinno wiedzieć.
Dziecko z dysleksja potrzebuje wielu ćwiczeń i powtórzeń, czasami nawet kilkaset razy więcej niż dziecko niedyslektyczne, aby informacja została zapamiętana, utrwalona i zautomatyzowana. RAZ NIGDY NIE WYSTARCZA!!
Dziecko powinno mieć wyrobione przez rodzica uczucie odpowiedzialności za wykonaną pracę. Poprzez wykształcenie nawyku kontrolowania i poprawiania swojej pracy, zanim odda ją do sprawdzenia.
Praca z dyslektykiem powinna być niekonwencjonalna, jak najbardziej interesująca i twórcza np. podczas uczenia się wiersza na pamięć skakać na skakance. Zachęcaj dziecko, by samo wybierało nietypowe metody nauki, te, które dla niego są najskuteczniejsze.
Stosuj dużą liczbę wzmocnień (nagrody, pochwały, miłe wydarzenia). Wcześniej określ niektóre z nich jako nagrody i określ dokładnie, kiedy będą one przyznawane.
Uczenie się polisensoryczne – wielozmysłowe. Pozwala to na łączenie informacji odebranych kanałami zmysłowymi.
(Bogdanowicz M, 2007:108-109)

Dzieci starsze

OSORT – Osobisty Słownik Ortograficzny – Zeszyt powinien być 100kartkowy raczej w kratkę nie w linie czy gładki. Na jednej stronie wpisujemy jakieś motto, maksymę, wklejamy jakieś zdjęcie, kolorujemy stronę, robimy cokolwiek, aby strona cieszyła oko. Faktyczny słownik zaczyna się od strony drugiej po LEWEJ stronie wpisujemy wyraz, „z którym będziemy pracować” korzyść. Ortogram „rz” wpisujemy: kolorem czerwonym, zaś pozostałe litery wpisujemy kolorem niebieskim. Po prawej stronie zaś wpisujemy:
1. uzasadnienie pisowni,
2. słowa z rodziny wyrazów,
3. wpisujemy związki frazeologiczne z każdym ze słów z rodziny wyrazów,
4. wykonanie symbolicznego rysunku lub wytłumaczenie sobie w jakiś sposób, dlaczego piszemy słowo tak a nie inaczej.
„rz”, „ch” „ó” – piszemy na czerwono
„ż”, „h”, „u” – piszemy na zielono

Rys. 1. Osobisty Słownik Ortograficzny. (Mielcarek D., 2006:24-28)
Mapa myśli – mindmap czyli mapa pojęciowa, mapa skojarzeń, mapa pamięci, mapa znaczeń, mapa umysłu. Mapa myśli jest nowoczesnym sposobem porządkowania wiedzy, np. robienia notatek na zajęciach. Tworząc mapę myśli pracujemy koncepcjami, czyli w sposób jaki nasz mózg preferuje. Mózg nie jest zwolennikiem pracy „linijka po linijce”. Gdy słuchamy wykładu koncepcje i informacje napływają z wielu miejsc. Jak zbudować mapę myśli? Najpierw tworzymy centrum – kolorowe kółko, chmurkę, prostokąt w naszym ulubionym kolorze, opisujemy jest dużymi drukowanymi literami, od naszego centralnego punktu na mapie myśli, odchodzą „gałęzie” z kolejnymi „podtematami”. Najważniejsze informacje znajdują się bliżej centrum te mniej ważne na peryferiach. Używaj dużo symboli, wykrzykników, znaków zapytania, podkreśleń, strzałek. Podczas notowania nie lekceważ swoich odczuć, bądź krytyczny. Mapa będzie się systematycznie rozrastać w miarę otrzymywania kolejnych informacji. Notuj tylko to co potrzeba, nie przejmuj się, że przegapiłeś niektóre informacje, notując w tradycyjny sposób, też nie uda Ci się wszystkiego zanotować.
(Hamer H., 1999)
Inaczej:

Rys. 2. Mapa myśli.
Kalendarz wydarzeń. Jak już było to wielokrotnie wspominane wcześniej uczniowie z dysleksją mają problemy z odpowiednim rozplanowaniem czasu. Konieczna jest więc pewna dodatkowa motywacja i odpowiednie rozłożenie obowiązków w czasie. Dobrą metoda jest używanie kalendarza wydarzeń, aby uschematyzować zadania na nadchodzący dzień, tydzień czy miesiąc. (Bogdanowicz M., 2007)

Rys. 3. Kalenarz trzytygodniowy. Rysunek na podstawie materiałów udostępnionych przez The Hull University

Rys. 4. Kalenarz tygodniowy. Rysunek na podstawie materiałów udostępnionych przez The Hull University
Kinestetyka ruchowa – Niewiele osób w pełni zdaje sobie sprawę, jak ogromne znaczenie ma ruch na skupienie uwagi, uczenie się i inne procesy życiowe. Wszystko zaczyna się od budowy mózgu, a dokładnie od tego, jakie funkcje pełnią jego poszczególne półkule. Każdy człowiek ma swoja dominującą półkule, a z tym wiążą się jego predyspozycje i pewne zdolności.

Rys. 5. Mózg. (Mańkowska I., 2005:13-14) i Materiały udostępnione przez The Hull University

Uczenie się, czytanie i pisanie wymagają harmonijnej współpracy obu półkul mózgowych. W tym właśnie celu opracowano ćwiczenia kinezjologii edukacyjnej. Ćwiczenia te pozwalają odpowiednio stymulować mózg. Kinezjologia polega na wykorzystaniu w praktyce naturalnego ruchu fizycznego, który jest nieodłączny w procesie organizowaniu pracy mózgu i ciała w celu uczenia się.

Więcej informacji dostępnych w książkach:

Mańkowska I., 2005, Kreowanie rozwoju dziecka, Gdynia, Operon
Bogdanowicz M. 2007, Uczeń z dysleksją w domu, Gdynia, Operon

Bibliografia:

Bogdanowicz M., 2007, "Uczeń z dysleksją w domu", Operon, Gdynia.
Bogdanowicz M., 2004, "Uczeń z dysleksją w szkole", Operon, Gdynia.
Hemer H., 1999, "Nowoczesne uczenie się, alb ściąga metodyki pracy umysłowej", Hanna Hemer i Wydawnictwo Veda, Warszawa.
Mańkowska I., 2005, "Kreowanie rozwoju dziecka", Operon, Gdynia.
praca zbior., red.Mielcarek D., 2006, "MINI-MAX o dysleksji - czyli minimum tego, co na ten temat powinni wiedzieć rodzice i nauczyciele dziecka dyslektycznego, by maksymalnie mu pomóc", Wydawnictwo "Seventh Sea", Warszawa.
The Hull University – materiały na temat dysleksjii.